Nếu bạn muốn làm việc trong một dự án phát triển phần mềm lớn đòi hỏi sự hợp tác của các thành viên trong nhóm khác nhau và cũng cần thay đổi thường xuyên trong quá trình phát triển, thì bạn phải sử dụng hệ thống kiểm soát phiên bản (Version control system – VCS). Kiểm soát phiên bản giúp chúng ta theo dõi những thay đổi mà ta đã thực hiện trong mã của mình để trong trường hợp có sự cố, chúng ta có thể quay trở về về bất kỳ phiên bản nào trước đó mà chúng ta muốn. Nếu không có VCS, sẽ là rất khó và cần nhiều thời gian để theo dõi những thay đổi trong mã nguồn, nơi nhiều lập trình viên liên tục làm việc trên cùng một code.
Những ưu điểm chính của VCS bao gồm hợp lý hóa quá trình phát triển và lưu giữ lịch sử của tất cả các thay đổi trong một code. Vì vậy, nếu lập trình viên mắc lỗi thì có thể quay lại và sửa lỗi đó bằng cách so sánh code mới với phiên bản trước. Phần mềm kiểm soát phiên bản (Version Control Software- VCS) còn được gọi là công cụ Quản lý mã nguồn (Source Code Management- SCM) hoặc Hệ thống kiểm soát sửa đổi (Revision Control System – RCS) rất cần thiết cho bất kỳ công ty phát triển phần mềm nào.
Dưới đây là 5 phần mềm kiểm soát phiên bản mã nguồn mở miễn phí đáng chú ý:
1/ Git
Git là một công cụ kiểm soát phiên bản phân tán mã nguồn mở, đa nền tảng và miễn phí, cung cấp hỗ trợ mạnh mẽ cho phát triển phi tuyến tính non-linear development) và có khả năng xử lý hiệu quả mọi thứ từ các dự án nhỏ đến rất lớn với tốc độ và hiệu quả. Phân nhánh cục bộ (Local branching), convenient staging thuận tiện và nhiều luồng công việc là một số tính năng quan trọng của git. Nó cũng cung cấp nhiều công cụ để giúp chúng ta điều hướng qua lịch sử và mỗi phiên bản của nguồn chứa toàn bộ cây lịch sử, điều này giúp ích rất nhiều trong quá trình phát triển ngay cả khi không có Internet.
Một số đặc điểm của git:
- Chạy nhanh và đa nền tảng.
- Có đầy đủ history tree offlince
- Mô hình phân tán, ngang hàng
- Theo dõi dễ dàng và rõ ràng các thay đổi code.
- Branch hoạt động mạnh mẽ.
- Dòng lệnh mạnh mẽ như git bash.
- Nhật ký lịch sử phức tạp
- Không hỗ trợ mở rộng từ khóa và lưu giữ timestamp
- Hạn chế hỗ trợ Windows so với Linux
2/ Concurrent Versions System (CVS)
CVS là một hệ thống kiểm soát phiên bản phổ biến khác, một thành phần quan trọng của Quản lý cấu hình nguồn (Source Configuration Management – SCM). Đây là công cụ được các lập trình viên lựa chọn kể từ những năm 80. Bạn có thể ghi lại lịch sử của các tập tin nguồn và tài liệu rất dễ dàng với sự trợ giúp của CVS. Nó thực hiện vai trò tương tự như các gói phần mềm RCS, PRCS… xử lý xung đột giữa hai lập trình viên bằng cách chỉ cho phép phiên bản mới nhất của code được làm việc và cập nhật. Nó loại trừ các liên kết tượng trưng (symbolic link) để tránh rủi ro bảo mật và sử dụng kỹ thuật nén delta để lưu trữ hiệu quả.
Một số đặc điểm của CVS:
- Công nghệ hoàn thiện với hỗ trợ đa nền tảng,
- Trợ giúp và hỗ trợ tức thì từ cộng đồng CVS
- Dòng lệnh mạnh mẽ và đầy đủ tính năng
- Nhiều lập trình viên có thể làm việc song song trên cùng một dự án.
- Thiếu hỗ trợ cho atomic check-outs & commits dẫn đến source corruption
- Không kiểm tra tính toàn vẹn cho mã nguồn
- Hỗ trợ kém cho kiểm soát nguồn phân tán
- Hoạt động chi nhánh không hiệu quả vì nó không được thiết kế để phân nhánh lâu dài
3. Apache Subversion (SVN)
SVN là một phần mềm mã nguồn mở miễn phí kế thừa phù hợp nhất với công cụ CVS được sử dụng rộng rãi và được tạo ra để thay thế cho CVS sau khi sửa các lỗi và khuyết điểm của hệ thống CVS trong khi vẫn duy trì khả năng tương thích cao với nó và đó là lý do tại sao nhiều developer chuyển sang SVN để có các tính năng tốt nhất và được cải tiến của CVS. SVN sử dụng khái niệm atomic operations để ngăn ngừa sai lệch trong cơ sở dữ liệu vốn là một vấn đề lớn của CVS. Trong atomic operation, tất cả hoặc không có thay đổi nào được thực hiện đối với nguồn được áp dụng để không có thay đổi một phần nào sẽ phá vỡ nguồn ban đầu. Mặc dù các hoạt động chi nhánh của CVS khá tốn kém, nhưng hoạt động phân nhánh của SVN lại rẻ và không phụ thuộc vào kích thước tập tin và điều này làm cho nó tốt hơn cho các dự án lớn, phân nhánh với nhiều hướng.
Một số đặc điểm:
- Hỗ trợ atomic operation để ngăn ngừa source corruption
- Meta data được đánh dấu phiên bản dạng tự do
- Hỗ trợ các thư mục trống và hoạt động chi nhánh rẻ hơn
- Có hỗ trợ windows tốt hơn so với Git
- Nhiều plug-in cho các công cụ IDE và Agile hàng đầu.
- Không đủ lệnh quản lý kho lưu trữ và không hỗ trợ các bản sửa đổi đã ký
- Tốc độ chậm hơn nhiều so với git
- Còn bug liên quan đến việc chuẩn hóa tên tập tin và thư mục
4/ Mercurial
Mercurial là một công cụ quản lý kiểm soát nguồn phân tán, mã nguồn mở và miễn phí, giúp xử lý hiệu quả các dự án ở mọi quy mô và cung cấp giao diện dễ dàng và trực quan. Nó là một đối thủ cạnh tranh lớn của git được viết bằng ngôn ngữ lập trình Python và được hỗ trợ trong nhiều hệ điều hành khác nhau như Mac, Windows, Linux, v.v. Mercurial được biết đến với hiệu suất cao, mạnh mẽ và khả năng mở rộng. Nó sở hữu một giao diện web tích hợp và có khả năng phân nhánh và hợp nhất nâng cao.
Một số đặc điểm:
- Nhanh chóng và mạnh mẽ
- Nó rất dễ học
- Nhẹ và di động.
- Đơn giản hơn nhiều so với các VCS phức tạp khác.
- Không hỗ trợ Partial checkouts
- Chỉ hỗ trợ các tiện ích bổ sung được viết bằng Python
5. Bazaar
Đây là một hệ thống kiểm soát phiên bản giúp bạn theo dõi lịch sử phát triển và hợp tác dễ dàng với các lập trình viên khác, có thể là một lập trình viên duy nhất, một nhóm đồng vị trí hoặc một cộng đồng các developer trên toàn cầu. Nó mở rộng và điều chỉnh để đáp ứng nhu cầu của bạn. Đây là phần mềm Kiểm soát Phiên bản miễn phí, mã nguồn mở và phân phối, cung cấp trải nghiệm thân thiện với người dùng tuyệt vời, được tài trợ bởi Canonical và tương tự như Git và Mercurial. Đây là hệ thống kiểm soát phiên bản linh hoạt nhất hỗ trợ nhiều dạng quy trình làm việc khác nhau, từ tập trung đến phi tập trung, cho phép bạn làm việc có hoặc không có máy chủ trung tâm với một số biến thể khác nhau được thừa nhận xuyên suốt.
Một số đặc điểm:
- Nền tảng mạnh mẽ và đa nền tảng
- Tốc độ cao và sử dụng bộ nhớ hiệu quả
- Đổi tên theo dõi và hợp nhất thông minh
- Hệ thống plugin của nó khá dễ sử dụng
- Truy cập mức kiểm soát rất chi tiết
- Không hỗ trợ partial checkouts và cloning
- Không cung cấp timestamp preservation.
